Lý Thuyết Tế Bào Nhân Thực

Thuyết tế bào nhân thực – Sinh 10 Kết nối kiến ​​thức>

Tế bào là đơn vị sống nhỏ nhất có đầy đủ các chức năng chuyển hóa vật chất, chuyển hóa năng lượng, tiêu hóa, sinh sản, v.v. Vậy từng phần của tế bào nhân thực có cấu tạo và chức năng như thế nào?

Tổng Hợp Đề Thi Trung Cấp Vào Lớp 10 Các Môn – Kết Nối Tri Thức

Toán – Văn – Anh – Lý – Hóa – Sinh

I. Đặc điểm chung của tế bào nhân thực:

Các tế bào nhân chuẩn có cấu trúc lớn và phức tạp. Đặc điểm tiến hóa của tế bào nhân thực so với tế bào nhân sơ:

• Bao gồm một màng nhân chính thức tách nhân ra khỏi tế bào chất

• Bao gồm một loạt các bào quan liên kết màng chuyên biệt hóa các chức năng cụ thể.

Tế bào nhân thực được chia thành 2 loại: tế bào thực vật và tế bào động vật với những đặc điểm thích nghi khác nhau:

II. Cấu trúc tế bào nhân chuẩn:

1. Nhân – trung tâm thông tin của tế bào:

Mỗi tế bào nhân chuẩn đều có nhân. Nhân có hình cầu, đường kính 5 µm và được bao quanh bởi lớp kép phospholipid. Màng nhân chứa các lỗ cho phép các chất ra vào nhân.

Nhân chứa ADN điều khiển mọi hoạt động sống của tế bào, ngoài ra nhân còn là nơi diễn ra quá trình sao chép và phiên mã của ADN. Nhân cũng chứa nucleolus, là nơi tổng hợp rRNA.

2. Riboxom – “nhà máy” tổng hợp protein

Riboxom được tạo thành từ hai tiểu đơn vị gọi là tiểu đơn vị nhỏ và tiểu đơn vị lớn không có màng. Riboxom có ​​dạng hình cầu, đường kính 150A0, thành phần hóa học chính là rARN.

Tế bào rất giàu ribosome, đóng vai trò là nơi tổng hợp protein.

3. Mạng lưới nội chất – “bến cảng” và “nhà máy” sinh tổng hợp

Lưới nội chất là một hệ thống chứa chất lỏng nối thành mạng gồm các ống dẹt và lưới nội chất trơn và lưới nội chất hạt.

Tế bào gan có một hệ thống mạng lưới nội chất rất phát triển để giải độc khỏi rượu và các chất độc khác. Ở những người nghiện rượu, mạng lưới nội chất trơn phát triển hơn so với những người không uống rượu và nguy cơ tổn thương gan cũng tăng lên nhiều lần.

4. Bộ máy Golgi – Nơi phân loại, đóng gói và phân phối các sản phẩm tế bào

Bộ máy Golgi bao gồm các túi dẹt song song nhưng không liên kết với nhau.

Bộ máy Golgi chịu trách nhiệm xử lý, lắp ráp và đóng gói protein và lipid và phân phối chúng khi cần thiết.

5. Lysosome – “nhà máy” tái chế chất thải của tế bào và chế biến thức ăn

Lysosome là bào quan đơn màng chứa nhiều loại enzyme thủy phân. Lysosome được hình thành từ bộ máy Golgi và chỉ được tìm thấy trong tế bào động vật.

Chức năng của lysosome: Phá vỡ các tế bào bị hư hỏng hoặc các bào quan lỗi thời và loại bỏ các chất thải; Đồng thời giúp tiêu hóa thức ăn nhờ quá trình thực bào.

6. Không bào – “túi quản lý” đa năng của tế bào

Không bào là bào quan có màng bao bọc chỉ có ở thực vật. Không bào nằm ở trung tâm tế bào, nó bắt nguồn từ bộ máy Golgi và đóng vai trò điều hòa áp suất thẩm thấu trong tế bào: là kho chứa các chất như cacbohydrat, muối, ion, chất thải và các enzym thủy phân. và enzym giải độc…; bơm nước ra khỏi tế bào khi có quá nhiều nước trong tế bào (ở giun giày); Chứa sắc tố thu hút côn trùng, phát tán hạt cho động vật ăn (trong tế bào hoa, quả,…).

7. Peroxisome – bào quan giải độc và chuyển hóa lipid

Peroxisome là bào quan hình cầu được bao bọc bởi một lớp màng mỏng. Bào quan này chứa peroxide (H2O2), có tác dụng chuyển hóa chất độc thành dạng không độc, phân hủy chất béo thành lipid và cholesterol.

8. Ti thể – “nhà máy điện” của tế bào

Ti thể là bào quan được bao bọc bởi hai màng: màng ngoài nhẵn và màng trong có mào. Khoang ngoài chứa các ion H+; Màng trong và chất nền chứa enzim trong quá trình hô hấp tế bào để tổng hợp ATP.

Tế bào hoạt động càng nhiều thì càng có nhiều ty thể (ví dụ tế bào cơ tim).

Ngoài ra, ma trận ty thể chứa DNA ngắn và ribosome để tổng hợp protein của chính nó.

9. Lục lạp – Bào quan hấp thụ năng lượng ánh sáng

Lục lạp là bào quan chỉ có ở tế bào thực vật. Lục lạp có hình bầu dục, được bao bọc bởi hai màng giống ty thể. Bên trong lục lạp là một hệ thống các túi dẹt gọi là thylakoid, chứa các sắc tố hấp thụ ánh sáng. Các enzym quang hợp có mặt trong cả stroma và hệ thống thylakoid để chuyển đổi năng lượng ánh sáng thành năng lượng được lưu trữ trong các phân tử carbohydrate.

Ngoài ra, lục lạp còn chứa DNA và ribosome riêng để tổng hợp protein cần thiết cho quá trình quang hợp.

Ti thể và lục lạp có quan hệ mật thiết với nhau trong quá trình chuyển hóa năng lượng của tế bào:

10. Tế bào chất và khung tế bào

a) Tế bào chất

Tế bào chất chứa tế bào chất và các bào quan. Tế bào chất là một chất lỏng keo, phần chính là nước và phần còn lại là các phân tử sinh học. Tế bào chất là nơi diễn ra các hoạt động của tế bào.

b) Khung tế bào

Khung tế bào là một mạng lưới các vi sợi, sợi trung gian và vi ống liên kết với nhau. Vai trò chính của khung tế bào là hỗ trợ và duy trì hình dạng tế bào, neo giữ các bào quan và enzym, đồng thời giúp di chuyển các bào quan và tế bào.

C) Trung thể

Một trung thể bao gồm hai trung tâm nằm vuông góc với nhau, mỗi trung thể bao gồm một số vi ống bộ ba được sắp xếp trong một vòng. Trung thể có vai trò hình thành thoi phân bào giúp các nhiễm sắc thể di chuyển trong quá trình phân bào.

11. Cấu trúc và chức năng của màng tế bào

Mô hình cấu trúc của màng tế bào được gọi là mô hình khảm chất lỏng với một số thành phần, mỗi thành phần thực hiện các chức năng đặc biệt:

12. Thành tế bào

Thành tế bào là lớp cấu trúc vững chắc bên ngoài màng tế bào, chỉ có ở tế bào thực vật. Thành tế bào bao gồm các bó sợi cellulose chắc chắn và được củng cố bằng lignin (hoặc chitin trong nấm). Vai trò của vách tế bào là bảo vệ và định hình tế bào.

13. Lông và roi

Một số tế bào nhân chuẩn cũng có Flagella. Lông và roi là những cấu trúc dạng sợi nhô ra khỏi tế bào.

Ví dụ: Tinh trùng của động vật và người đều có roi để bơi đến gặp trứng.

Chất nhầy ở mũi đẩy chất nhầy ra khỏi đường hô hấp nhờ các sợi lông rung động.

Cả lông và roi đều được cấu tạo từ các vi ống, có vai trò di chuyển, tiếp nhận và truyền các phần tử từ bên ngoài vào bên trong tế bào.

Ví dụ: Những sợi lông rung trong tế bào tai giúp chúng ta cảm nhận âm thanh.

14. Chất nền ngoại bào và các mối nối giữa các tế bào

Chất nền ngoại bào là một cấu trúc bên ngoài tế bào bao gồm một phân tử proteoglycan kết hợp với các sợi collagen để tạo thành một mạng lưới bên ngoài tế bào. Chất nền ngoại bào có khả năng điều hòa các gen bên trong tế bào, điều phối hoạt động của các tế bào trong cùng một mô.

Mối nối giữa các ô được chia thành mối nối kín và mối nối hở.

• Khớp nối kín: Là khớp nối 2 tế bào lại gần nhau không cho các chất đi qua => giúp tế bào chọn lọc các chất cần thiết, tránh các chất độc hại.

  Ví dụ: chỗ nối giữa các tế bào niêm mạc ruột.

• Mối nối mở ( mối nối thông điệp): Là mối nối tạo ra các kênh cho phép các tế bào truyền một số chất cho nhau.

  Ví dụ: Cầu nối huyết tương giữa các tế bào thực vật.

Bài kiểm tra thực hành Janma thứ 10 – Củng cố kiến ​​thức – Xem ngay

Bài viết khác cùng chuyên mục

• Lý thuyết về một số bệnh do virus và những thành tựu nghiên cứu, ứng dụng về virus – 10 Kết nối tri thức
• Lý Thuyết Đại Cương Về Virus – Sinh 10 Kết Nối Kiến Thức
• Vai Trò Của Vi Sinh Lý Thuyết Và Ứng Dụng – Sinh Học 10 Kết Nối Kiến Thức
• Thuyết trao đổi chất, sinh trưởng và sinh sản ở vi sinh vật – Sinh học 10 Kết nối kiến ​​thức
• Thuyết đa dạng và phương pháp nghiên cứu vi sinh vật – Sinh học 10 Kết nối tri thức